ثبات یکی از مهمترین و ضروریترین مفاهیم در فرزندپروری مؤثر است. در ارتباط با فرزندپروری، ثبات میتواند با نحوه ارتباط شما با فرزندان و نحوه عملکرد خانواده مرتبط باشد. از نظر عاطفی، ثبات به معنای انتخاب هدفمند چگونگی تعامل با کودک یا پاسخ دادن به او است. بهطوریکه این انتخاب در طول زمان، تغییری نمیکند. انتخاب فریاد نزدن و آرامش قبل از پاسخ دادن به فرزندتان یکی از بزرگترین هدایایی است که میتوانید به کودک خود بدهید.
ثبات از نظر ساختار و روال، محدودیتها و مرزهایی را برای کودکان فراهم میکند. این امر به آنها کمک میکند تا اطلاعات را در مغز خود سازماندهی و ترکیب کنند و دنیای اطراف خود را بهتر درک کنند. در ادامه با این موضوع بیشتر آشنا میشوید که چرا ثبات در فرزندپروری مهم است.
ثبات چگونه به کودکان کمک میکند؟
برای کودکان، فرایند یادگیری شامل درونی سازی، تمرین و تکرار است. درست مثل وقتی که 4=2+2 را یاد میگیرند، بچهها نیز باید رفتارها را درونی کرده، تمرین و تکرار کنند. هنگامیکه والدین در واکنشها و پیامدهای خود ثبات داشته باشند، کودکان میدانند چه انتظاری باید داشته باشند.
کودک شما قادر به پیشبینی نحوه برخورد شما با موقعیتهای خاص مانند زمان پرتاب ظرف غذا یا رسیدن زمان خواب است. اگرچه کودکان تلاش میکنند تا ببینند چقدر در رفتارهایتان ثبات دارید اما با گذشت زمان، کودک با درک ثبات شما، احساس امنیت میکند. در این صورت آنها میتوانند انتخابهای بهتری نیز در زندگی داشته باشند.
آسیبهای عدم ثبات در فرزندپروری چیست؟
عدم ثبات والدین میتواند برای کودکان گیجکننده باشد. اگر یک روز مادر در پاسخ به کاری که کودک انجام میدهد فریاد بزند اما روز دیگر آن را تحمل کند، کودک میفهمد که پاسخ بزرگسالان قابل پیشبینی نیست. وقتی کودکان با پیشبینیناپذیری روبرو میشوند دچار اضطراب میشوند. اگر کودکان مجبور باشند ظرفیت بالایی برای کنار آمدن با اضطراب در سنین پایین در خود ایجاد کنند این مسئله میتواند آنها را دچار استرس کند و باعث شود آنها با رفتارهای نامطلوب یا نامناسبی مشکلات را حل کنند.
چرا ثبات داشتن برای والدین دشوار است؟
فرزندپروری طاقت فرساست و گاهی اوقات والدین دچار ناامیدی میشوند. سیاری از اوقات، ما فقط سعی میکنیم روز را پشت سر بگذاریم. در بسیاری از موارد، والدین مصلحت را بر ثبات ترجیح میدهند. همچنین ممکن است از اینکه فرزندتان اتاق خود را تمیز کند ناامید شوید درنهایت پس از چندین بار تذکر دادن خسته شوید و خودتان این کار را انجام دهید.
همه ما اشتباه میکنیم اما تلاش برای ثبات داشتن بهمنظور پرورش کودکانی با اعتمادبهنفس ضروری است. انتخاب مصلحت بهجای ثبات در رفتار و شخصیت فرزند شما تأثیر دارد. ثابتقدم بودن وقتگیر است و نیاز به فکر و حوصله دارد اما این کار سرمایهگذاری در رشد مناسب کودک است.
چگونه با رفتارهای دشوار کودک مواجه شویم؟
رفتارهای دشوار در برخی سنین کودکان، بهویژه در سالهای اولیه که کودک شروع به شناخت محرکهای محیط خود و رشد جهانبینی خود میکند، طبیعی و مرحلهای از رشد است. کودکان برای کشف دنیای خود محدودیتها را امتحان میکنند. کودکان برای رفتارهای نامطلوب به پیامدهای مداوم نیاز دارند. اگر میخواهید یک رفتار نامطلوب را در فرزندتان تغییر دهید، ثبات، راهی برای انجام آن است. ممکن است زمان زیادی طول بکشد اما اگر قوانین و پیامدهای شما ثبات باشد، کودک کمکم رفتار مناسب را یاد میگیرد.
چگونه یک روال ثابت را حفظ کنیم؟
یکی از مهمترین کارهایی که میتوانید برای خود و فرزندتان انجام دهید این است که بدانید برنامه شما چیست و انتظاراتی که از شما و فرزندتان میرود را مشخص کنید. این وظیفه شماست که به فرزندان خود بیاموزید انتظارات شما چیست. برای اینکه کارهای روزمره خود را ادامه دهید، اطمینان حاصل کنید که همه اعضای خانواده میدانند از آنها چه انتظاری میرود.
بسته به سن بچههای خود، از آنها بخواهید که خودشان لباس بپوشند یا خودشان مسواک بزنند. هنگامیکه بچهها مسئولیتهای خود را میدانند، احساس قدرت میکنند و بهاحتمالزیاد مسئولیتهای خود را بهتر انجام میدهند. روال خود را تعیین کنید و تمام تلاش خود را بکنید تا به آن پایبند باشید.
اگر تغییر عمدهای در روال ایجاد شده است، آن را با کودک خود به اشتراک بگذارید تا او بتواند از نظر ذهنی آماده شود و از تغییر مضطرب و متعجب نشود. مهمتر از همه، اجازه ندهید کودک شما برنامه معمولتان را زیر پا بگذارد. آرام و ثابت بودن شما به کودک نشان میدهد که شما فردی ایمن هستید که وقتی زندگی برای او دشوار است، میتواند نزد شما بیاید.
درنهایت، لازم به ذکر است فرزندپروری همراه با ثبات به زمان و انرژی نیاز دارد و هیچ والدی همیشه ثبات ندارد. همچنین ذکر این مسئله نیز مهم است که بتوانید والدینی انعطافپذیر باشید. ثبات داشتن و انعطافپذیری، انتخاب است و انجام این مهارتها بهصورت هدفمند به کودک شما کمک میکند تا در بزرگسالی اعتمادبهنفس داشته باشد و از نظر روانشناختی احساس امنیت را تجربه کند.
نویسنده: خانم مینا معین اسلام، روانشناس بالینی کودک و نوجوان و بازی درمانگر
جهت تعیین وقت میتوانید با ما تماس بگیرید:
021-22632356
021-22632357
آدرس:
تهران-خیابان شریعتی - پایین تر از صدر
خیابان خاقانی- جنب بیمارستان جواهری
پلاک 50 واحد 1