در موارد بسیاری که مطالب چندان آشکار و بارز نیست، مجبور هستیم برای روشن شدن مطلب به بحث و گفتگو بپردازیم. این مساله میتواند زمینه ساز بحث و جدل با نوجوان شود. در بحث و جدل همواره دو طرف بازنده اند. هر چند برخی از اوقات پس از بحث و جدل یکی از طرفین احساس پیروزی میکند؛ هر چند این احساسی رضایت بخش است اما در عمل این رفتاری رضایت بخش نیست. برنده بحث و جدل احساس غرور میکند و از این که پوز فرد مقابل را به خاک مالیده است، به صورت کوتاه مدت احساس خوشحالی میکند. پس از بحث و جدل رابطه طرفین با یکدیگر خراب میشود و دستاورد بحث و جدل از هم گسستن و سوتفاهم بیشتر در روابط است.
نوجوان به دلیل توانمندیهای شناختی که تازه اکتساب کرده است به احتمال بیشتری خواهان انحراف گفتگو ، به بحث و جدل است. هر چند این تمام ماجرا نیست و بحث و جدل کردن نوجوان با والدین دلایل دیگری همچون استقلال، عدم اعتماد به نفس و غیره نیز داشته باشد. هنگامی که با نوجوان وارد بحث و جدل میشویم تمام روابط ما با فرزندانمان حول مجموعهی بی پایانی از بحث و جدل شکل خواهد گرفت و تمامی نخواهد داشت تا زمانی که رابطه مان را با فرزندمان از دست بدهیم.
ما پیشنهاد میکنیم همواره از بحث و جدل با نوجوان بپرهیزید. باید راهکاری را در پیش گرفت که هر دو طرف همواره برنده شوند: همان پیروزی دو سویه و دو جانبه. اما چگونه میتوان این کار را انجام داد؟
ابتدا شما باید بدانید که نوجوان تنها راه کنار آمدن با تفاوت نگاهها و دیدگاهها را ایجاد کشمکش با والدین میداند. والدین باید روشی را در پیش گیرند که برای فرزندشان تازگی داشته باشد. این روش باید اینطور باشد که ما باید بیش از آن که بر تفاوتها تاکید کنیم بر زمینههای همسان و هماهنگ تاکید بیشتری کنیم. انسان بیش از آنکه با یکدیگر تفاوت داشته باشند به یکدیگر شبیه هستند و این مساله در خانواده نیز بیشتر است. والدین و فرزندان باید همواره بدانند که خواسته پایانی و چیزی که در ابتدا میخواستند به آن دست یابند متفاوت از چیزی است که در پایان به آن دست مییابند.
در خانواده به شرط این که همه افراد خواهان آن باشند که گفتگو برای رسیدن به توافق انجام شود، می توان به توافق دست یافت. در واقع همانطور که ما در دنیا به دنبال هماهنگی و هارمونی در تمام ابعاد هستیم و از داشتن آن خوشحال میشویم، در خانواده نیز همه افراد از جمله نوجوان به دنبال این هارمونی و احساس تعلق به خانواده است. در گفتگو با نوجوان باید چندین شرط را رعایت کرد تا به بحث و جدل کشیده نشود. در زیر به اختصار به این موارد اشاره میشود:
1- احترام همه طرفین گفت و گو باید رعایت شود. در واقع هنگام صحبت با نوجوان باید به او به عنوان یک فرد بزرگسال و دارای درک و فهم و قوهی تشخیص درست از نادرست باید به او احترام بگذاریم. اگر فرزندتان در میانهی گفت و گو احترام شما رعایت نمیکند با ملاطفت و مهربانی از او بخواهید که به شما احترام بگذارد.
2- با ادب و نزاکت با یکدیگر صحبت کنید.
3- خواستههایتان را به صورت صریح و روشن با یکدیگر در میان بگذارید. از مبهم حرف زدن بپرهیزید. در واقع نقطه آغاز انحراف گفتگو به بحث و جدل در بسیاری از اوقات روشن نبودن خواسته های طرفین است.
4- از فریاد زدن، تهدید کردن و هر گونه رفتار مهار گسیخته بپرهیزید.
5- حقوق یکدیگر را رعایت کنید و سعی کنید مردم سالارانه و دموکراتیک رفتار کنید.
6- همه طرفین گفتگو باید احساس ارزشمندی و مهر محبت کنند. وقار و اقتدار پدر و مادر نیز سرجایش نیست بلکه نه به صورت اقتدار بدخیم که فرصت هرگونه رشد موثر را از فرزندان میگیرد. اقتدار در این شرایط باید به سود همگان به کار رود.