کمبود توجه- بیش فعالی (ADHD) یک اختلال مزمن است که میلیونها کودک در سراسر جهان به آن مبتلا هستند و این اختلال اغلب تا بزرگسالی ادامه مییابد. بیش فعالی در کودکان ترکیبی از مشکلات دائمی مانند مشکل در حفظ توجه، بیش فعالی و رفتار تکانشی است. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است دچار عزت نفس پایین شوند، روابط آشفتهای با دیگران داشته باشند و عملکردشان در مدرسه ضعیف باشد..
با این حال، برخی از افراد هرگز به طور کامل علائم بیش فعالی را پشت سر نمیگذارند اما میتوانند با انجام راهکارهایی عملکرد خود را بهبود ببخشند. اگرچه روشهای درمانی ADHD، این اختلال را به صورت کامل درمان نمیکند اما میتواند تا حدود زیادی به بهبود علائم کمک کند. درمان این اختلال شامل داروها و مداخلات رفتاری است. در ادامه با بیش فعالی در کودکان بیشتر آشنا میشوید..
نشانههای بیش فعالی در کودکان
نشانههای بیش فعالی در کودکان:
o عمدتا بیتوجه: بیشتر، علائم بیتوجهی در کودک مشاهده میشود.
o عمدتا بیشفعال/ تکانشی: اکثرا علائم بیش فعالی و تکانشگری مشاهده میشود.
o ترکیبی: ترکیبی از علائم کمبود توجه و بیش فعالی در کودک وجود دارد.
نشانههای کمبود توجه در کودکان
کودکی که الگوی بیتوجهی نشان میدهد اغلب:
به جزئیات توجه دقیقی ندارد یا اشتباهاتی از روی بیدقتی در مدرسه انجام میدهد؛
در تمرکز بر کارها یا بازیها مشکل دارد؛
به نظر میرسد گوش نمیدهد حتی وقتی مستقیما با او صحبت میشود؛
در اجرای دستورالعملها مشکل دارد و نمیتواند کارهای خانه یا مدرسه را تمام کند؛
از انجام کارهایی که نیازمند تلاش ذهنی و تمرکز هستند مثل تکالیف مدرسه اجتناب میکند و آنها را دوست ندارد؛
وسایل موردنیاز برای انجام کارها یا فعالیتها مثل اسباببازیها، مداد و غیره را گم میکند؛
حواسش به راحتی پرت میشود؛
انجام برخی از کارهای روزمره را فراموش میکند.
نشانههای بیش فعالی/ تکانشگری
کودکی که الگویی از نشانههای بیش فعالی/ تکانشگری را نشان میدهد اغلب:
با دستها یا پاهایش ضرب میگیرد؛
ماندن در کلاس یا موقعیتهای دیگر برای او دشوار است؛
دائما در حال جنبیدن و حرکت است؛
در شرایط نامناسب از وسایل بالا میرود؛
در انجام بیصدای فعالیتها ناتوان است؛
زیاد حرف میزند؛
میان حرفها میپرد؛
در انتظار کشیدن برای نوبت مشکل دارد؛
در مکالمه، بازی یا فعالیت دیگران تداخل ایجاد میکند.
چه زمانی مراجعه به پزشک الزامی است؟
اگر نگران هستید که فرزندتان علائم ADHD را داشته باشد به روانپزشک یا روانشناس کودک و نوجوان مراجعه کنید. مهم است که توسط متخصص، فرزندتان مورد ارزیابی قرار بگیرد و پس از آن در صورت تایید بیش فعالی، کودک تحت درمان قرار بگیرد.
علل کمبود توجه- بیش فعالی
اگرچه علت دقیق ADHD مشخص نیست اما همچنان تحقیقات در این مورد ادامه دارد. عواملی که ممکن است در بیش فعالی در کودکان نقش داشته باشند عبارتاند از: ژنتیک، محیط یا مشکلات سیستم عصبی مرکزی در دورههای حیاتی رشد کودک.
عوامل خطر ADHD
عوامل خطر ADHD میتواند عوامل زیر باشد:
ابتلای خویشاوندان خونی مانند خواهر و برادر به بیش فعالی یا مشکلات سلامت روان دیگر
قرار گرفتن کودک در معرض سموم محیطی
مصرف مواد مخدر، الکل و سیگار توسط مادر در دوران بارداری
تولد زودرس کودک
عوارض ADHD
کمبود توجه- بیش فعالی میتواند زندگی را برای کودکان بسیار دشوار کند.برخی از عوارض این اختلال عبارتاند از:
افت تحصیلی در مدرسه
تصادفها و آسیبهای جسمی
عزت نفس پایین
مشکل در تعامل با همسالان و بزرگسالان
افزایش احتمال سوء مصرف الکل، مواد مخدر و رفتارهای بزهکارانه در کودک
درمان ADHD
بسیاری از علائم بیش فعالی در کودکان را میتوان با دارو و درمان کنترل کرد.
دارودرمانی: داروهایی به نام محرکها میتوانند به کنترل رفتار بیش فعالی در کودکان کمک کنند و دامنه توجه آنها را بهبود ببخشند. لازم به ذکر است داروهای محرک برای همه مبتلایان موثر نیست که در این موارد و برای کودکان بالای 6 سال ممکن است داروهای غیر محرک تجویز شود.
آموزشهای ویژه: این آموزشها به بهبود یادگیری کودک مبتلا به ADHD کمک میکنند. داشتن ساختار و برنامه روزمره به شدت در کاهش بیش فعالی در کودکان موثر است.
اصلاح رفتار:
: روشهایی که از طریق آن جایگزینی رفتارهای بد با رفتارهای خوب به کودک آموزش داده میشود.
بازی درمانی: از طریق این درمان، کودکان میتوانند احساسات خود را بروز بدهند و روشهای بهتری را برای کنترل هیجانات یاد بگیرند. همچنین عزت نفس آنها نیز بالا میرود. کودکان از طریق بازی درمانی، میتوانند مهارتهای اجتماعی را هم یاد بگیرند.
کاردرمانی: این درمان نیز با ارائه انواع تمرینات میتواند به بهبود علائم کمبود توجه و بیش فعالی در کودکان کمک کند.
اختلال ADHD در کودکان نشانههای متعددی دارد که تشخیص آنها به عهده روانپزشک یا روانشناس کودک و نوجوان است. پس از تشخیص بیش فعالی در کودکان، لازم است آنها حتما تحت درمانهای چندجانبه قرار بگیرند تا در نهایت بتوانند عملکرد مطلوبی در جامعه داشته باشند و دچار پیامدهای این اختلال نشوند.
نویسنده: خانم مینا معین اسلام، روانشناس بالینی کودک و نوجوان و بازی درمانگر
جهت تعیین وقت میتوانید با ما تماس بگیرید:
021-22632356
021-22632357
آدرس:
تهران-خیابان شریعتی - پایین تر از صدر
خیابان خاقانی- جنب بیمارستان جواهری
پلاک 50 واحد 1