اعتیاد به اینترنت؛ یک تشخیص روانپزشکی جدید

این که ما هر روزه آدم‌هایی را ببینیم که سرشان توی گوشیشان است و انگار به اطراف هیچ توجهی ندارند، چیز عجیبی نیست. بزرگسالانی که دائما توی شبکه‌های اجتماعی می‌چرخند، اینستاگرام را بالا و پایین می‌کنند و تلگرام را باز می‌کنند. کودکان و نوجوانانی که مشغول بازی کردن با تبلت‌ها و موبایل‌هایشان هستند و تا به خانه می‌رسند شاید رو به روی تلویزیون بنشینند و پلی استیشن را روشن کنند و یا بروند پای لپ تاپشان.
این سوال پیش می‌آید که آیا این رفتارها نابهنجار است؟ اگر نا بهنجار است چگونه در رفع این نابهنجاری بکوشیم؟ و اگر بهنجار است پس مشکل از کجاست؟ چرا دائما تبلیغات به ما می‌گویند استفاده از شبکه‌های اجتماعی و تکنولوژی مدرن مشکل زاست اما خودشان تمام راه برقراری با مخاطب را از طریق شبکه‌های اجتماعی و اینترنت ارائه می‌کنند. سازمان بهداشت جهانی WHO امروزه اختلال اعتیاد به بازی‌های اینترنتی را به رسمیت پذیرفته است. همچنین در سال 2013 انجمن روانپزشکی آمریکا در ویراست پنجم DSM اختلال اعتیاد به بازی‌های اینترنتی را در ردیف اختلال هایی برای مطالعات بیشتر قرار داده است. وقتی یک اختلال در این درسنامه‌ها قرار می‌گیرد بدین معناست که شواهد پژوهشی کافی برای قرار گیری این اختلال در زمره اختلالات روانی وجود دارد. با توجه به هماهنگی تشخیصی DSM با درسنامه WHO می‌توان چنین انتظار داشت که در ویراست بعدی DSM این اختلال در ردیف اختلالات رسمی قرار گیرد.
اعتیاد به بازی های ویدیویی به استفاده بیش از حد و اجباری از بازی های کامپیوتری یا بازی های ویدیویی که در زندگی روزانه فرد تداخل ایجاد می کند گفته می شود. اعتیاد به بازی های ویدیویی ممکن است به صورت بازی کردن اجباری، انزوای اجتماعی، نوسانات خلقی، کاهش تخیل و تمرکز بیش از اندازه بر روی دستاوردهای درون بازی که وقایع زندگی زندگی روزانه را شامل می شود، ، باشد. انجمن روانپزشکی آمریکا ملاک هایی را برای اعتیاد به بازی های ویدیویی در ویرایش پنجم DSM ذکر کرده است که البته به دلیل نبود شواهد کافی در قسمت اختلالات رسمی روانی آن را نیاورده است و آن را کاندیدایی برای مطالعات آینده آورده است. انجمن روانپزشکی آمریکا 9 ملاک را برای ویژگی های اختلال بازی اینترنتی ذکر کرده است.
1- اشتغال بیش از حد.
2- ترک.
3- تحمل.
4- کاهش/ توقف.
5- ترک کردن فعالیت های دیگر.
6- ادامه دادن با وجود مشکلات.
7- فریب دادن/ سرگوش گذاشتن
8- گریز از حالات نامطلوب
9- ریسک کردن/ از دست دادن ارتباطات، فرصت ها
لازم است که در این باره که تفاوت ذاتی و ماهوی اعتیاد به اینترنت یا اعتیاد به بازی های اینترنتی با دیگر اعتیادها تا حدودی روشن شود. برای اعتیادهای ردیف شده در درسنامه‌های رسمی دو مورد خاص وجود دارد. این که مصرف مداوم یک ماده به مقدار زیاد به بیش مصرف یا سو مصرف می‌انجامد و احساس اجبار برای مصرف دوباره ماده به وابستگی. اما در مورد اعتیاد به بازی‌های اینترنتی چنین نیست. در واقع اینجا سو مصرف بازی‌های اینترنتی نداریم، یعنی یک فرد چقدر باید بازی کند که ما بتوانیم بپذیریم که فرد بازی‌های اینترنتی را بیش مصرف کرده است. البته در مورد احساس اجبار نیز همین مساله وجود دارد. اعتیاد به بازی‌های اینترنتی از سویی شبیه به اعتیادهایی چون قمار و اعتیاد به مواد مخدر است و از طرف شبیه اختلالات وسواسی جبری. حتی از سویی می‌توان این اختلال را در زمره اختلالات مربوط به کنترل تکانه دید. در واقع در خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک اعتیاد به اینترنت در این فصل قرار داشته است. از این مساله شاید بتوان اینگونه نتیجه گیری کرد که ما با اختلالی چندگانه مواجه هستیم و باید از بعدهای متفاوتی به این امر نگاه کنیم. همین نگاه چندگانه به این اختلال ما را به این نتیجه می‌رساند که در درمان‌های طراحی شده برای این اختلال نیز با دیدی چند بعدی درمان را آغاز کنیم.
در این مقالات که به صورت سلسله وار در این وبسایت منتشر خواهد شد سعی می‌شود با دیدی نقادانه و علمی و با نگاهی به کاربرد آن برای والدین و رواندرمانگران به مساله اعتیاد به اینترنت بپردازیم و آن را در همه‌ی گروه های سنی و به خصوص کودک و نوجوان به بحث بنشینیم.