«من خیلی چاقم»، «من خیلی زشتم». شنیدن چنین کلماتی از یک کودک ده ساله یا یک نوجوان میتواند بسیار ناراحتکننده باشد اما اگر کودک، در خردسال و در سنین پیشدبستانی باشد شنیدن چنین جملاتی، ناراحتکنندهتر است. تحقیقات مختلف نشان داده است که کودکان ممکن است از 3 تا 5 سالگی نگران وزن بدن و شکل ظاهری خود باشند و بسیاری از کودکان خردسال نسبت به بدن خود ابراز ناراحتی میکنند.
پژوهشها در مورد مشکلات تصویر بدنی
یک تحقیق منتشرشده در سال 2016، نشان داد که تجربه نارضایتی از بدن خود در کودکان خردسال، غیرمعمول نیست. در ادامه با یافتههای این پژوهش آشنا میشوید.
• حدود 24 درصد از متخصصان مهدکودکها گزارش کردند که کودکان 3 تا 5 سالهای را میبینند که در مورد ظاهر و بدن خود ناراضی هستند.
• حدود 47 درصد از متخصصان مهدکودکها گزارش کردند که در کودکان 6 تا 10 ساله، اضطراب در مورد تصویر بدنی را مشاهده میکنند. همانطور که مشاهده میکنید این رقم دو برابر تعدادی است که در کودکان خردسال وجود دارد.
• حدود 71 از متخصصان مهدکودکها معتقدند که کودکان در سنین پایین و خردسالی نگران بدن خود هستند.
جملاتی مانند «اون چاقه» در میان کودکان بسیار رایج است. حدود 37 درصد از کارمندان مهدکودکها شنیدهاند که بچهها چنین حرفهایی میزنند و همچنین 31 درصد از بچهها شنیدهاند که آنها را چاق صدا میزنند.
• 10 درصد از کارمندان مهدکودکها گزارش کردهاند از کودکی شنیدهاند که گفته است «من احساس میکنم زشتم» و 16 درصد آنها گزارش کردهاند از بچهها شنیدهاند که «کاش مانند دیگران زیبا یا خوشتیپ بودم».
• تقریباً یکپنجم (19 درصد) کارمندان مهدکودکها میگویند کودکی را دیدهاند که به دلیل ترس از چاق شدن، از خوردن غذا خودداری میکند.
در یک پژوهش دیگر در سال 2015 نشان داده شد مسائل مربوط به تصویر بدن از مدتها قبل از بلوغ آغاز میشود. کودکان از 5 سالگی شروع به ابراز بیزاری از بدن خود میکنند و میگویند که میخواهند لاغرتر شوند. دیگر نتایج جالب این پژوهش عبارت است از:
• بیش از نیمی از دختران و یکسوم پسران در سنین 6 تا 8 سال میگویند وزن ایدهآل آنها کمتر از آن وزنی است که در حال حاضر دارند.
• در 7 سالگی ، از هر چهار کودک یک کودک اقدام به انجام رفتاری مرتبط با رژیم غذایی کرده است.
• حدود 41 درصد دختران اظهار داشتند که از شبکههای اجتماعی برای «باحال تر نشان دادن خود» استفاده میکنند.
• 87 درصد شخصیتهای مؤنث در تلویزیون که بین 10 تا 17 سال سن دارند ، وزن آنها کمتر از متوسط است.
6 راه برای پیشگیری از مشکلات تصویر بدنی در کودکان خردسال
کودکان از منابع مختلفی ازجمله والدین، دوستان و رسانهها در مورد تصویر بدنی خود نگرانی و اضطراب پیدا میکنند. در این شرایط، والدین میتوانند نقش مهمی در ترغیب کودکان برای داشتن حس مثبت از تصویر بدنی خود بازی کنند. در ادامه با چند نکته در این مورد آشنا میشوید.
1. به کلماتی که میگویید دقت کنید. جملاتی مانند «من برای انجام این کار خیلی چاق هستم» یا «من نمی تونم اینو بخورم چون چاق تر میشم» را به زبان نیاورید. فرزند شما در حال گوش دادن به شما و یادگیری است. یک مطالعه نشان داد کودکان 5 تا 8 سالهای که فکر میکردند مادر آنها از بدن خود ناراضی است خودشان هم دچار نارضایتی از بدن میشدند. نسبت به خود و همچنین بدن خود، اعتمادبهنفس نشان دهید.
2. سعی کنید بر ظاهر تمرکز نکنید. در مورد ظاهر افراد و بدن آنها صحبت نکنید و به موارد مهم دیگری درباره شخص توجه کنید ، ازجمله اینکه آنها چقدر مهربان یا خیرخواه هستند یا اینکه آنها رفتار خوبی دارند یا سخت کار میکنند.
3. بیشتر از آنکه بر وزن تأکید کنید بر ورزش و تغذیه سالم تأکید کنید. اوقات خانواده را صرف کارهای فعال مانند بازی در بیرون ، دوچرخهسواری و رفتن به پارک كنید. وقتی برای خرید مواد غذایی به فروشگاه میروید ، به بچهها اجازه دهید در انتخاب میوهها و سبزیجات سالم به شما کمک کنند و برچسبهای تغذیهای را با هم بخوانید تا به کودکان در مورد عادات غذایی سالم آموزش دهید.
4. بر اسباببازیهای فرزندتان نظارت داشته باشید. نگاهی به هیکل اسباببازیهای پسر خود بیندازید. آیا آنها عضلات برآمده غیرواقعی دارند؟ آیا عروسکهای دخترتان، اندامی دارند که از نظر انسانی غیرممکن هستند؟ سعی کنید اسباببازیهایی را برای فرزندتان تهیه کنید که به انسانهای دنیای واقعی شباهت داشته باشند یا حداقل نیمی از آنها اینگونه باشند. همچنین، سعی کنید اسباببازیهایی مثل پازل و همچنین کتاب برای فرزندتان تهیه کنید تا مغز او تقویت شود.
5. در مورد کلیشههای بدنی در تبلیغات و رسانهها با فرزندتان صحبت کنید. محتوای این برنامهها را با فرزند خود مشاهده کنید و هنگامیکه تبلیغات تلویزیونی یا نمایشهای تلویزیونی یا فیلمهایی را مشاهده میکنید که در آن زنان با لباسهای اندک ظاهر میشوند یا غذاهای ناسالم را وسوسهانگیز جلوه میدهند ، در مورد ایراد این تصاویر صحبت کنید.
6. زمان استفاده از موبایل و تلویزیون را محدود کنید. مطالعات نشان دادهاند که کاهش زمان استفاده از موبایل و تلویزیون، میتواند خطر چاقی را در کودکان کاهش دهد و حتی نمرات آنها را بهبود بخشد. به کودکان بیاموزید که چرا در تلویزیون مواد غذایی کمارزش تبلیغ میشوند و چرا این خوراکیها برای سلامتی مضرند.
نویسنده: خانم مینا معین اسلام، روانشناس کودک و بازی درمانگر
جهت تعیین وقت میتوانید با ما تماس بگیرید:
021-22632356
021-22632357
آدرس:
تهران-خیابان شریعتی - پایین تر از صدر
خیابان خاقانی- جنب بیمارستان جواهری
پلاک 50 واحد 1