کودکان توجه ما را دوست دارند، اما برای اینکه راضی شوند چقدر به توجه والدین نیاز دارند؟ آیا آنها به دنبال توجه ما هستند یا ارتباط با ما؟ مهم تر از همه اینکه، بهترین نوع بازی با کودکان چیست؟
ما به عنوان والدین، زمان و انرژی محدودی داریم که چون گاهی اوقات، خسته، مشغول کار، فرسوده یا ناراحت هستیم نمیتوانیم صد در صد این زمان و انرژی را به بچههایمان اختصاص بدهیم و این کاملاً طبیعی است. هر کسی سطح متفاوتی از تحمل را برای بازی هر روزه با فرزندش دارد. بعضی از والدین ساعتها در روز با فرزندشان وقت میگذرانند و بازی میکنند و بعضی از والدین به دلیل مشغلههای مختلف نمیتوانند زمان زیادی را به بازی با فرزندشون اختصاص بدهند.
لازم نیست هر روز هفته و همهی 24 ساعت روز فرزندتان را سرگرم کنید اما باید آنها را درگیر کنید. کودکان و حتی نوزادان، دوست دارند درگیر فعالیتهای روزانه خانواده شوند. اگرچه این کار برای والدین راحت نیست اما اگر صبر و تحمل کافی داشته باشند میتوانند با این کار حس دوستداشتنی بودن را به فرزندشان منتقل کنند. اجازه دهید بعضی از کارهای اونه که کودک از پسش برمیآید را انجام بدهد مثل ظرف شستن، مرتب کردن لباسها، گردگیری، جاروبرقی کشیدن و غیره.
از بازیهای پرانرژی و خندهدار استفاده کنید. نشستن در کنار یکدیگر و خاله بازی سرگرمکننده است اما این بازی نیاز به تمرکز خیلی بالایی ندارد که بچهها از طریق آن شکوفا شوند. همچنین این بازی، برای بزرگسالان خستهکننده است. بنابراین، یک بازی یا فعالیت بچگانه انتخاب کنید که انرژی بالایی داشته باشد و هردوی شما را بخنداند. اطمینان حاصل کنید که فرزندتان هم بازی را دوست داشته باشد و آن را درک کند مثل قایم باشک، لی لی، دنبال کردن یکدیگر و ... . مثلاً یک بازی میتواند به این شکل باشد که وانمود میکنید نمی توانید کاری را انجام دهید، مثلاً یک عروسک پارچهای نرم هستید که نمیتوانید درست بنشینید و فرزندتان به شما کمک میکند که بتوانید بنشینید. هرچقدر کودک بزرگتر میشود، بازیها هم تغییر میکند.
به نشانههای نیاز فرزندتان برای بازی توجه کنید. آیا آنها هر پنج ثانیه فریاد میزنند "ببین چکار میکنم، منو نگاه کن"؟ یا ممکنه از شما بخواهند بنشینید و ده هزار تا کتاب برایشان بخوانید یا شاید گاهی اوقات ناخوشایند رفتار کنند. اگر اینطور است فرزندتان به زمانی برای ارتباط یا بازی با شما نیاز دارد.
درصورت امکان چیزهایی که باعث حواسپرتی میشوند را رفع کنید. موبایل، خاموش یا در حالت سکوت قرار داده میشود. وسط تهیه غذا نباشید. با تمام وجود در بازی باشید و صد در صد توجهتان به بازی باشد.
اما اگر دوست نداشته باشید با فرزندتان بازی کنید چه؟ اگرصادق باشیم خیلی از ما بازی با کودکان را دوست نداریم و این اشکالی ندارد. به کودکی خودتان نگاه کنید. آیا مواقعی وجود داشته که آرزو میکردید والدینتان با شما بازی کنند و آنها این کار را نکردند؟ شاید شما هنوز با آن احساس درگیر هستید و این اشکالی ندارد. نباید بخاطر اینکه دوست ندارید با فرزندتان بازی کنید احساس گناه داشته باشید. شاید واقعاً وقت و انرژی کافی هم برای این کار نداشته باشید به خصوص اگر حالتان خیلی خوب نباشد. در این صورت...
برای اینکه فرسوده نشوید، برای خودتان محدودیت زمانی بگذارید. اگر احساس کنید باید ساعتها با فرزندتان بازی کنید به احتمال زیاد به بازی کردن بیمیل خواهید شد. اما میتوانید به خودتان محدودیت زمانی بدهید. مثلاً بگویید روزانه پنج دقیقه بازی پرانرژی یا حتی نیم ساعت در هفته. بعد دیگر احساس نمیکنید بازی کردن با بچه دردسر بزرگی است. به فرزندتان بگویید که دقیقاً چقدر با آنها بازی میکنید. گاهی وقتها بازیتان را یک بار تکرار کنید اما بعد متوقفش کنید. اگر آنها از شما خواستند بازی را ادامه دهید و شروع به گریه و غر زدن کردند، اشکالی ندارد. بازیهای پرانرژی باعث بیرون ریختن هیجانات میشود مثل گریه کردن. به آنها بگویید که درک میکنید دوست دارند بازی را ادامه دهند اما وقت تمام شده است.
زمان بازی را به آموزش تبدیل نکنید. مگر اینکه خود کودک بخواهد. این زمان، برای این است که کاملاً بیخیال باشید و فقط لذت ببرید. حتی ممکن است گاهی اوقات کاملاً ضدآموزشی رفتار کنید تا بیشتر لذت ببرید مثلاً کلمات یک آهنگ را اشتباه بخوانید و وانمود کنید نمیتوانید درست بخوانید یا قواعد خواندن کلمات کتاب را عمداً اشتباه انجام بدهید.
توجه و حضور داشتن با هم متفاوت است. وقتی فرزندانمان در طول روز به چیزی احتیاج دارند ما به آنها توجه میکنیم اما حضور داشتن متفاوت است و به این معنی است که شما کاملاً با فرزندتان در ارتباط باشید و تمام تلاشتان را بکنید که هنگام بازی، حضور واقعی داشته باشید.
فرزندانتان باید به طور مرتب با شما تماس جسمی داشته باشند. تا به حال تعجب کردهاید که چرا فرزندتان با سر و صدا با شما برخورد میکند؟ یا تا به حال دیدهاید که دائم زیر دست و پا میلولند؟ ممکن است فکر کنید که این رفتارها بخاطر مشکلات حرکتی یا عدم آگاهیه اما خیلی وقتها، آنها دنبال تماس جسمی هستند و هرطور که شده میخواهند این نیازشان را رفع کنند. خردسالان و به خصوص نوزادها بیشتر به این ارتباط جسمی نیاز دارند. اما اگر بچههای بزرگتر درخواستی برای تماس جسمی از شما نداشتند فریب نخورید. آنها هم هر از گاهی این نیاز را دارند، حتی اگر در آغوش شما کتاب میخوانند دارند این نیاز را رفع میکنند. میتوانید بازیهای کوچکی را با آنها انجام دهید مثل بازی نون بیار کباب ببر یا آواز خوندن همراه با گرفتن دستهای یکدیگر یا هر بازیای که نیاز به تماس جسمی داشته باشد. از بازیهایی مثل غلغلک دادن که حریم خصوصی فرزندتان رو زیر پا میگذارد خودداری کنید.
وقتی کودک بدرفتاری میکند، محدودیت محبتآمیز قرار بدید. وقتی امکان ادامه بازی برایتان وجود نداشت یا زمان تمام شد به فرزندتون بگویید که زمان تمام شده و بازی را تمام کنید. ممکن است گریه کنند و این اشکالی ندارد. بچهها هیجانات منفی مثل خشم و ناکامی را در دلشان نگه میدارند و وقتی با کسی که دوستش دارند وقت میگذرانند و میخندند این هیجانات را بیرون میریزند. اجازه دهید که بدانند شما آنها را میشنوید و درکشان میکنید.
جامعه پیامهای متفاوتی درمورد میزان مناسب وقت گذراندن با فرزندان به والدین میدهند. اگر خیلی زیاد برای بازی با بچهها وقت بگذارید ممکن است بعد از مدتی حس کنید که به نیازهای خودتان رسیدگی نمیکنید، دچار فرسودگی شدهاید و فرزندتان هم بیش از اندازه به شما وابسته شده است. سعی کنید تعادل را در بازی با فرزندتان حفظ کنید. میزان بازی با کودک، به نیازهای والدین و نیازهای کودک بستگی دارد. در هرصورت هر چقدر هم که بازی میکنید سعی کنید از اون زمان، حسابی لذت ببرید.
نویسنده: خانم مینا معین اسلام، روانشناس کودک و بازی درمانگر
جهت تعیین وقت میتوانید با ما تماس بگیرید:
021-22632356
021-22632357
آدرس:
تهران-خیابان شریعتی - پایین تر از صدر
خیابان خاقانی- جنب بیمارستان جواهری
پلاک 50 واحد 1